Zapraszamy Państwa na wystawę, która mieści się w holu budynku Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu, przy ul. al. Niepodległości 16/18.
Wystawa „Znani nieznani Polacy” wchodzi w skład cyklu przedsięwzięć zatytułowanych „Polacy Światu” realizowanych przy współpracy Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP oraz Polskiej Akademii Nauk Archiwum w Warszawie.
Najbardziej rozpoznawalni Polacy na świecie to papież Jan Paweł II oraz współzałożyciel i pierwszy przewodniczący „Solidarności”, laureat Pokojowej Nagrody Nobla Lech Wałęsa. Jednak na kartach naszej bogatej historii zapisało się wielu innych wybitnych, choć z różnych powodów zapomnianych, rodaków.
Żyli oni i pracowali na chwałę ludzkości w dalekich, obcych krajach, najczęściej z powodu zesłania lub przymusowej popowstaniowej lub powojennej emigracji. Część z nich, mimo niewątpliwych zasług dla świata, znana jest w naszym kraju tylko nielicznym zainteresowanym.
Na wystawie składającej się z 20 różnokolorowych plansz prezentujemy niezwykłe dokonania 40 wybitnych Polaków, sławnych, docenianych i podziwianych na świecie, a zupełnie nieznanych lub prawie zapomnianych w Polsce.
Są wśród nich polscy badacze Syberii, zesłańcy i dobrowolcy, którym świat zawdzięcza pierwsze opisy ich przybranej ojczyzny Syberii, jak Jan Czerski czy Aleksander Czekanowski, odkrywcy morza Buriatów Bajkału.
Wystawa prezentuje nieznane fakty z życia i wybitne osiągnięcia pionierów Ameryki Południowej, budowniczych mostów, linii kolejowych, dróg, portów w USA, Kanadzie, Peru czy Ekwadorze, jak Kazimierz Gzowski czy Ernest Malinowski, którego najdonioślejsze dzieło, zapewniające mu ogólnoświatową sławę – Centralna Kolej Transandyjska – jest do dziś jednym z największych osiągnięć myśli inżynieryjnej; linia ta jest najwyżej na świecie przeprowadzonym połączeniem kolejowym, wznosi się na wysokość ponad 4000 metrów n.p.m.
Ernest Malinowski, chociaż w Polsce mało kto o nim słyszał, jest bohaterem narodowym Peru. Na planszach naszej ekspozycji są architekci nadający kształt miastom Ukrainy, Azerbejdżanu, a przede wszystkim Gruzji. Historyk, antropolog kultury Jerzy Rohoziński napisał: „W 1910 roku kolonia polska w Tbilisi liczyła już prawie 8 tysięcy osób. […] Spacer po centrum Tbilisi, Kutaisi czy Batumi może nas napawać dumą, bowiem wiele znaczących budowli, gmachy publiczne, teatry, urzędy, szkoły, kamienice to dzieło polskich architektów. Prym wiedzie tu zdecydowanie Aleksander Szymkiewicz. Inni? Na planszach prezentujemy dokonania pioniera przemysłowej produkcji zegarków w Szwajcarii Antoniego Norberta Patka, który wszedł do historii jako genialny przedsiębiorca, a jego zegarki stały się synonimem zamożności albo przynajmniej wysokich aspiracji społecznych. „Noszenie na ręku patka (pisanego z małej litery) nobilitowało przed stu laty i dodaje prestiżu także dzisiaj.” Wśród znanych posiadaczy zegarków firmy Patek Philippe byli: królowa Wiktoria, książę Albert, Zygmunt Krasiński, Piotr Czajkowski, Lew Tołstoj, Maria Skłodowska-Curie, Albert Einstein, Niels Bohr, papież Pius XII, Walt Disney, Josip Broz Tito, Józef Stalin, a ostatnio dołączył także Władimir Putin. Patek doczekał się nawet swojego muzeum w Genewie. Natomiast w Polsce uhonorowano go nadaniem jego zaszczytnego imienia Gimnazjum nr 1 w jego rodzinnych Piaskach niedaleko Lublina.
Bohaterami wystawy są m.in.: projektant znaczków i banknotów Czesław Słania, któremu jeszcze w szkole przepowiadano „Albo skończysz w więzieniu, albo będziesz wielkim człowiekiem”, a jego dorobek sprawił, iż jego nazwisko wpisano do Księgi Rekordów Guinnessa jako twórcy rekordowej liczby znaczków; pierwszą Szwedzką Akademię Sztuki Filatelistycznej, powołaną w 1981 roku, nazwano jego imieniem; są na planszach etnografowie: w Słowenii (Emil Korytko), Mongolii (Józef Kowalewski) czy Australii i Oceanii (Bronisław Malinowski); jest jezuita, lekarz okulista w Chinach Wacław Szuniewicz, franciszkanin, misjonarz w Japonii Władysław Żebrowski, którego dokonania od 2002 roku upowszechnia Muzeum Brata Zenona w Czarni i jego filia w Kadzidle, są wędrowcy, jak badacz nieznanych, trudno dostępnych obszarów Antarktyki Henryk Arctowski i Afryki Kazimierz Nowak. O jednym z bohaterów naszej ekspozycji Michale Jankowskim, pionierze rosyjskiego Dalekiego Wschodu, napisano: „Jankowscy nigdy nie wyparli się swojego pochodzenia, płacąc za to ogromną cenę; utraciwszy język ojczysty, nie utracili jednak cząstki polskiego ducha wolności, przeciwstawiając przeciwnościom losu i ciężkim próbom życiowym niezwykły hart ducha, poświęcenie, upór i pracowitość, pośrednio zawsze będąc ambasadorami Polski, która od dawna już, niestety, zaliczyła ich na straty.”
Te słowa można z powodzeniem odnieść do wszystkich zaprezentowanych na tablicach postaci. Oni nigdy nie zapomnieli, że są Polakami. Trudno znaleźć taką dziedzinę aktywności człowieka na świecie, w której nie ma śladów działalności Polaków. Celem ekspozycji jest przybliżenie dokonań naszych wielkich rodaków, którzy zasłużyli sobie przecież na miejsce w naszej pamięci i sercach
MSZ Departament Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą opracował wykaz wybitnych Polaków, sławnych, docenianych i podziwianych na świecie, a zupełnie nieznanych lub prawie zapomnianych w Polsce:
- Hanna Hirszfeld
- Ludwik Hirszfeld
- Jan Czerski
- Benedykt Dybowski
- Wiktor Godlewski
- Aleksander Czekanowski
- Edward Piekarski
- Wacław Sieroszewski
- Ferdynand Karo
- Roman Szwoynicki
- Józef Morozowicz
- Konstanty Wołłosowicz
- Leon Barszczewski
- Julian Talko-Hryncewicz
- Aleksander Szymkiewicz
- Aleksander Rogojski
- Henryk Bukowski
- Ludwik Szaciński
- 19. Michał Boyn
- Wacław Szuniewicz
- Bronisław Malinowski
- Józef Obrębski
- Józef Gosławski
- Czesław Słania
- Henryk Hryniewski
- Władysław Horodecki
- Kazimierz Gzowski
- Ernest Malinowski
- Henryk Groppler
- Antoni Norbert Patek
- Emil Korytko
- Józef Kowalewski
- Henryk Arctowski
- Kazimierz Nowak
- Bohdan Paczyński
- Władysław Turowicz
- Michał Jankowski
- Władysław Żebrowski
- Stefan Drzewiecki
- Krystyn Olszewski
